Πέμπτη 13 Σεπτεμβρίου 2012

"Τη στεριά προτιμώ να την έχω στα είκοσι μίλια και πίσω από την πλάτη μου".    


Η Τάνχερ συγκατένευσε, σαν εκείνες οι λέξεις να επαλήθευαν κάτι.

"Η μάχη έγινε μετά το ξημέρωμα" είπε. "Υπήρχε δηλαδή φως".

"Το πιθανότερο είναι τότε να πήραν ως σημείο αναφοράς τη στεριά. Στίγματα. Θα τους αρκούσε να διασταυρώσουν δύο για να καθορίσουν τη θέση τους... Υποθέτω ότι ξέρεις πως γίνεται".

"Λίγο πολύ". Χαμογελούσε, καθόλου σίγουρη. "Αλλά δεν το έχω δει ποτέ να το κάνει ένας κανονικός ναυτικός".

Ο Κόυ πήρε το γωνιομετρικό όργανο, ένα τετράγωνο από διαφανές πλαστικό που είχε τυπωμένη γύρω γύρω τη διαβάθμιση των 360 μοιρών της περιφέρειας αριθμημένων ανά δέκα. Αυτό επέτρεπε τον υπολογισμό της πορείας με ακρίβεια, με την μεταφορά των ενδείξεων της μαγνητικής βελόνας του πλοίου στο ναυτικό χάρτη.

"Είναι εύκολο. Αν ζητάς ένα ακρωτήριο ή κάτι που να μπορείς να αναγνωρίσεις". Έβαλε τη γόμα πάνω στον χάρτη, σαν να ήταν ένα φανταστικό πλοίο, και πήγς το γωνιομετρικό όργανο ως την πλησιέστερη ακτή. 'Μετά το προσδιορίζεις με την πυξίδα του σκάφους, που σου δίνει, για παράδειγμα, 45 μοίρες σε σχέση με το βορρά. Πας λοιπόν στον χάρτη κι από εκείνο το σημείο χαράζεις μιαν αντίθετη γραμμή, προς τι; 225 μοίρες. Το βλέπεις;... Μετά παίρνεις άλλη αναφορά, με σαφώς διαφορετική γωνία από την πρώτη -ένα άλλο ακρωτήριο, ένα βουνό ή ό,τι να' ναι. Αν σου δώσει, για παράδειγμα 315 μοίρες, χαράζεις στο χάρτη την αντίθετη γραμμή, προς τις 135 μοίρες. Όπου διασταυρωθούν αυτές οι γραμμές, εκεί είναι το πλοίο σου. Αν οι αναφορές της στεριάς είναι ευκρινείς, η μέθοδος είναι σίγουρη. Κι αν την συμπληρώσεις και μ' ένα τρίτο στίγμα, ακόμα καλύτερα".

Η Τάνχερ είχε σουφρώσει τα χείλη της σκεφτική. Κοιτούσε τη γόμα με την προσοχή που θα έδινε σ' ένα πραγματικό πλοίο απέναντι από εκείνη την ακτή την τυπωμένη στο χαρτί. Ο Κόυ πήρε ένα μολύβι και διέτρεξε το σχέδιο του χάρτη.

"Αυτή η ακτή έχει ρηχές και αμμώδεις ακρογιαλιές" εξήγησε "κυρίως όμως απότομες ζώνες, με ψηλά βράχια. Υπάρχουν δηλαδή άφθονα σημεία αναφοράς που μπορεί κανείς να χρησιμοποιήσει... Φαντάζομαι πως ο τιμονιέρης του "Dei Gloria" θα μπορούσε εύκολα να τα βρει. Ίσως να το έκανε στη διάρκεια της νύχτας, αν υπήρχε φεγγάρι και η ακτή διαγραφόταν καλά... Αν κι αυτό είναι πιο δύσκολο. Εκείνη την εποχή δεν υπήρχαν φάροι, όπως τώρα. Κάποιος πύργος, κάποιο φανάρι το πολύ. Που κι αυτό δεν το πιστεύω".

Σίγουρα όχι, σκέφτηκε κοιτάζοντας το χάρτη. Εκείνη τη νύχτα της 3ης προς 4η Φεβρουαρίου του 1767 δεν υπήρχε φως ούτε κανένα άλλο σημείο αναφοράς ούτε ναυτιλιακές οδηγίες ούτε τίποτα, μόνο ίσως η ακτογραμμή που διαγραφόταν κάτω από το φεγγάρι, από την αριστερή πλευρά του πλοίου. Μπορούσε να φανταστεί τη σκηνή. Το πλοίο να πλέει πλησίστιο γυρνώντας προς τα δεξιά, με τον άνεμο να σφυρίζει στα ξάρτια και την κουβέρτα, και τη βουή του νερού που το έσκιζε η πλώρη, με το φεγγάρι να λάμπει πάνω στη θάλασσα προς την προσήνεμη πλευρά του μπρικιού. Ένας ικανός άντρας στο τιμόνι, με το σκοπό γεμάτο αγωνία στην κουβέρτα, να κοιτά το σκοτάδι προς τα πίσω. Ούτε ένα φως στο σκάφος, κι ο καπετάνιος όρθιος στην δεξιά πλευρά του πάνω πρυμναίου καταστρώματος, έχοντας στραμμένο ψηλά το ανήσυχο πρόσωπό του, υπολογίζοντας όμως νοερά την απόσταση, την πορεία, την απόκλιση από την πορεία, με την αγωνία αυτού που ξέρει πως μια λανθασμένη απόφαση θα οδηγήσει ποίο και πλήρωμα στην καταστροφή. Αναμφίβολα αγνοεί ακόμα και την ακριβή του θέση, κι αυτό αυξάνει την ανησυχία του. Ο Κόυ φαντάζεται τις ματιές του στη μαύρη γραμμή της ακτής που εμφανίζεται στα δυο τρία μίλια, κοντινή αλλά απρόσιτη, τόσο επικίνδυνη στο σκοτάδι όσο και τα κανόνια του εχθρού. Και τον φαντάζεται να στρέφεται μετά προς τα πίσω, όπως κάνουτν οι ναυτικοί, προς το σκοτάδι, όπου, αόρατη μερικές φορές και αόριστα διαγραφόμενη κάποιες άλλες, σκίζει τη θάλασσα η πειρατική μπελού που τους καταδιώκει. Και νούριες ματιές προς την ακτή και τη νύχτα μπροστά, και προς τη θάλασσα στην πρύμνη, και μετά πάλι προς τα πάνω,  προς το θόρυβο που ακούγεται ψηλά, εκεί όπου φαίνεται να ταλαντεύονται τ' αστέρια κάθως σπάνε τα ξάτρια και τρίζει το αρμπουρέτο και παγώνει το αίμα των αντρών που είναι μαζεμένοι στις ανεμόσκαλες του προσήνεμου μέρους, μαύρε και σιωπηλές σιλουέτες στο σκοτάδι. Άντρες που, όπως κι ο ίδιος ο καπετάνιος, όλοι πλην ενός, την επομένη θα είναι νεκροί.

"Τί πιθανότητες μας δίνεις;"

Ο Κόυ ανοιγόκλεισε τα μάτια, σαν μόλις να είχε επιστρέψει από την κουβέρτα του μπρικιού. Η Τάνχερ τον κοιτούσε προσεχτικά, περιμένοντας μιαν απάντηση. Ήταν βέβαιο πως είχε μελετήσει τα πάντα από την καλή και την ανάποδη, ήθελε όμως να ακούσει και τη δική του άποψη. Εκείνος σήκωσε τους ώμους:

"Το πρώτο πρόβλημα είναι ότι το πλήρωμα του "Dei Gloria" προσδιόρισε τη θέση του πάνω σ' αυτό το χάρτη και όχι πάνω στους σύγχρονους. Εμείς πρέπει να τοποθετηθούμε πάνω στους σύγχρονους, κι ας χρησιμοποιούμε αυτό μας το σημείο εκκίνησης... Θα πρέπει να υπολογίσουμε τις διαφορές μεταξύ του Ουρρούτια και των σημερινών χαρτών. Να μετρήσουμε ακριβώς τις μοίρες και όλ' αυτά. Ξέρουμε ήδη πως το ακρωτήριο Πάλος βρίσκεται στον Ουρρούτια δυο τρία λεπτά νοτιότερα". Έδειξε το χάρτη με το μολύβι. "Όπως μπορείς να δεις, όλη η ακτογραμμή από το Ακρωτήριο του Νερού είναι σχεδιασμένη σχεδόν ορζόντια, ενώ στην πραγματικότητα ανεβαίνει λίγο πλάγια, έτσι προς τα βορειονατολικά. Πρόσεξε πού είναι τα αβαθή των Ορμίγας στον Ουρρούτια και πού στον σημερινό χάρτη". 

Πήρε το διαβήτη, τον άνοιξε στην απόσταση του ακρωτηρίου Πάλος από τον κοντινότερο παράλληλο και μετά τον έβαλε πάνω στην κατακόρυφη κλίμακα στα αριστερά του χάρτη, για να τη μετρήσει σε μίλια. Η Τ άνχερ παρακολουθούσε τις κινήσεις του προσεκτικά, με το χέρι της ακίνητο πάνω στο τραπέζι, πολύ κοντά στο μπράτσο του Κόυ. Τα ίσια ξανθά μαλλιά έπεφταν πάλι στο πρόσωπό της,  χαϊδεύοντάς της το πιγούνι.

"Θα υπολογίσουμε ακριβώς... " ο Κόυ σημείωνε με μολύβι τους αριθμούς σε ένα φύλλο του τετραδίου. "Βλέπεις;... Οι 37 μοίρες 35΄ του Ουρρούτια μας κάνουν... Αυτό είναι. 37 μοίρες 38΄γεωγραφικό πλάτος. Στην πργματικότητα 37 μοίρες 37΄και κάπου 30 ή 40 δεύτερα, το οποίο, εκφρασμένο σε αριθμούς σε ένα σύγχρονο ναυτικό χάρτη, όπου τα δεύτερα εμφανίζονται ως δεκαδικός των πρώτων λεπτών, δίνει 37 μοίρες 37,5΄. Που σημαίνει δυόμισι  μίλια λάθος εδώ, στη μύτη του ακρωτηρίου Πάλος. Ίσως μέχρι ένα μίλι στο ακρωτήριο Τινιόσο. Αυτή η διαφορά είναι σημαντικότατη όταν πρόκειται για τον εντοπισμό ναυαγίου...  Μπορεί να βρίσκεται κοντά στην ακτή, στα είκοσι ή τριάντα μέτρα, όπου είναι εύκολο να φτάσει κανείς, ή πολύ μακριά, σε βάθη που αυξάνουν και ξεπερνούν τα εκατό, τα διακόσια ή και περισσότερα μέτρα, καθιστώντας αδύνατη την κατάδυση ή ακόμα και τον εντοπισμό".

Σταμάτησε και την κοίταξε. Παρατηρούσε, με σκυμμένο το πρόσωπο, τους αριθμούς του βάθους που ήταν σημειωμένοι στο χάρτη. Ήταν φανερό ότι η Τάνχερ τα ήξερε απέξω όλα αυτά. Ίσως να είχε ανάγκη να της τα επιβεβαιώσει κάποιος, σκέφτηκε ο Κόυ. Ίσως να ελπίζει να της το πουν ότι είναι δυνατόν να γίνει η δουλειά. Το θέμα εξακολουθεί να είναι γιατί εγώ. 

"Νομίζεις ότι μπορείς να κατεβείς ως τα 50 μέτρα;" ρώτησε εκείνη.

"Υποθέτω ναι. Έχω κατεβεί λίγο κάτω από τα 60, αν και το όριο ασφαλείας είναι τα 40. Τότε όμως ήμουν εικοσι χρόνια νεώτερος... το πρόβλημα είναι πως, σ' αυτό το βάθος, πρέπει να μείνεις κάτω πολύ λίγο, τουλάχιστον με τις κλασσικές συσκευές συμπιεσμένου αέρα... Εσύ δε βουτάς;"

"Όχι. Με πιάνει τρόμος. Ωστόσο... "

Ο Κόυ συνέχισε ν' αμολάει σκοινί. Ναυτικός. Δύτης. Γνώστης πλεύσης με ιστιοφόρο. Ήταν ολοφάνερο, σκέφτηκε, πως δεν τον είχε εκεί γιατί την γοήτευε η κουβέντα μαζί του. Μην έχεις λοιπόν ψευδαισθήσεις, φίλε. Δεν την ενδιαφέρει το ωραίο σου πρόσωπο. Αν υποθέσουμε πως είχες ποτέ ωραίο πρόσωπο.

"Ως πού υπολογίζεις ότι μπορείς να φτάσεις;" θέλησε να μάθει η Τ'ανχερ.

"Θα με αφήσεις να κατεβώ μόνος, χωρίς να βλέπεις τί κάνω;"

"Σου έχω εμπιστοσύνη"

¨Αυτό είναι που με μπερδεύει. Που μ' εμπιστεύεσαι τόσο".

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου